بيا تا برات بگم

ولایت بامیان درنقطه مرکزی افغانستان و در میان دامنه های مرکزی دو سلسله جبال بزرگ یعنی هندوکش و بابا که بین خطوط 67 درجه و 29 دقیقه و41 ثانیه طول شرقی و 34 درجه و 33 دقیقه و 22ثانیه عرض شمالی قرار دارد، واقع شده است.


ريشه تاريخی و وجهه تسميه:

ازولایت بامیان درادبیات پهلوی(فارسی میانه) به نام بامیکان یاد شده است که به معنای درخشان وروشن میباشد. در برخی آثر تاريخی آمده است که درواقع بدلیل نزدیکی بلخ به بامیان، بلخ را، "بلخ بامی" می گفتند و بامیک صورت پهلوی بامی(به معنی درخشیدن) است.

درسده اول میلادی برای نخستین بار درتاریخ"یانج هو" تاریخ نگار چینی، نام بامیان را بصورت "هانج" ویا "هان" بکار برده است وسپس زائر چینی هیوان تسانگ برای اولین بار موقعیت وتاریخ بامیان را ثبت کرده است وپس ازوی درادبیات ومآخذ چین، بامیان با نام"فانگ یانگ"ویا"فان یان" خوانده شده است که این نام نزدیک به تلفظ امروزی "بام یان" يا "بامیان" است.

بخشی از تاریخ بامیان به دوره اول کوشانیان از سده اول میلادی باز می گردد که آیین بودا را تا نواحی شمالی هندوکش گسترش دادند، بامیان که برسر راه ابریشم قرار داشت، به تدریج به مرکز تجاری- مذهبی مهمی بدل شد. چنانکه هیوان تسانگ، راهب بودایی چینی که دراوایل سده7میلادی از بامیان دیدن کرده است، درگزارشهای خود از دهها معبد بودایی که درآنها هزاران راهب به عبادت مشغول بودند، یاد میکند. موقعیت بامیان وثروتی که از راه نذرات زوار وبازرگانانی که ازآنجا عبورمی کردند، به دست می آورد، موجب شد که به یکی از بزرگترین مراکز آیین بودا تبدیل گردد وآثاری بدیع از هنر بودایی درآنجا پدید آید که شگفتی هربیننده ای را برمی انگیزد. از مهمترین این آثار دو مجسمه عظیم بودا یکی به ارتفاع 53 متر ودیگری به بلندی 35 متر بود که ازشاهکار های هنری عصر کوشانیان به شمارمی رفت، هیوان تسانگ همچنین ازمجسمه عظیمی دربامیان که بودا را درحالت خوابیده به پهلو نشان می داده، یاد می کند که امروزه اثری ازآن دیده نمی شود. يا تا خال کشف نشده است.  

با هجوم جهانگردان از اواخر دهه 1360 م زمینه های تجدید رونق این شهر فراهم گردید وبرخی تأسیسات شهری درآن ساخته شد، لیکن پس از تحولات سیاسی افغانستان به دنبال کودتای سال1357ش/1978م وآغازجنگهای داخلی، این شهر مانند سایر شهر های افغانستان دستخوش ویرانی گردید.

درهمین اواخربسیاری ازآثارگرانبهای تاریخی آن مانند، دوپیکره بزرگ بودا که پیشتر ازآن یاد شد به دست طالبان ویران شد که موجب اعتراض جهانیان وسازمانهای بین المللی فرهنگی گردید.

موقعيت وحدود اربعه:

ولایت بامیان که درقلب افغانستان قرار دارد میتواند دهلیز شمال وجنوب کشورباشد که شرقأ متصل است با ولایات بغلان وپروان، غربأ با ولایات غور ودایکندی، جنوبأ باولایت میدان وردک، شمالأ ولایات سمنگان وسرپل.

مساحت:

باميان دارای 18029 کیلو مترمربع مساحت وارتفاع آن از سطح بحر2500 مترمیباشد.

نفوس:

درباره جمعیت بامیان احصائیه های مختلف ارائه شده است که طبق احصایه صحت عامه، درطول کمپاین واکسن زنی سال 2008 به تعداد  650.000 نفر ثبت نام کردند.
طبق آمار دفتر احصائیه مرکزی درسال 2007 جمعیت کل بامیان378.300 نفر برآورد شده است وطبق آماروزارت انکشاف دهات از طریق پروگرام همبستگی ملی این رقم را حدود 650.600 نفر تخمین زده است.

اقوام ساکن:

باشندگان این ولایت را هزاره،تاجیک قزلباش و برخی اقوام دیگرافغانستان تشکیل می دهند.


واحد های اداری:

بامیان دارای هفت واحد اداری میباشدکه عبارتند از: 1- کهمرد 2- سیغان 3- شیبر 4- یکه ولنگ 5- پنجاب 6- ورس به شمول 7 – باميان مرکزاین ولایت.


تعداد قريه ها:

طبق آمار ریاست احیا وانکشاف دهات که پروژه های همبستگی ملی را درهر قریه، ایجاد می کند، ولایت بامیان دارای 2187 قریه میباشد.

اوضاع جوی و فصول سال:

بامیان دارای آب وهوای نا ملایم، سرد وخشک بوده، تابستان دارای 29 درجه سانتیگراد بالای صفر و زمستان آن سرد وپربرف که درجه حرارت به 26 درجه زیرصفرمی رسد، این وضعیت در برخی مناطق اين ولايت درطول چهارفصل نیزنا پایداربوده که حتی درتابستان کوه های بابا پر از برف میباشد.

زبانها مروج:

اکثريت با شندگان باميان به زبان دری با لهجهء شيرين هزاره گی تکلم ميکنند.

پيشه ها و حرفه های معروف:

اکثرمردم بامیان زراعت و مالدار پيشه بوده که طبق آمار ریاست زراعت این ولایت، 86 فیصد درآمد مردم متکی بر زراعت ومالداری میباشد.

حرفه های مردم عبارتند ازقالین بافی، ماشیو، نمد، برک و شالبافی، گلگ دوزی و از اين قبيل اند.

معادن و ذخاير زيرزمينی:

بامیان یکی ازولایات سرشارازمعادن آهن،ذغال سنگ، گج، سنگ مرمر وسنگ های قیمتی درکشوراست. استخراج این معادن می تواند اقتصاد محلی وملی را دیگرگون کند وزمینه اشتغال را برای مردم فراهم کند. که یکی ازمشهورترین معادن این ولایت، معدن آهن حاجی گک"آجه گگ" را می توان نام برد.

پيداوار:

بامیان یکی ازبزرگترین تولید کننده گان کچالو درسطح کشورمیباشد که سالانه هزاران تن کچالوبه سراسرکشوروخارج صادرمی کند. طبق گزارش وزارت زراعت کشور، بامیان قراراست به مرکزتولید تخم کچالو تبدیل گردد. ازدیگرمحصولات زراعتی این ولایت میتوان ازگندم، جو، عدس، بادنجان رومی،پیاز ياد آوری نمود.

ازمیوه های مشهورآن می توان سیب یکه ولنگ، زرد آلو وچپه نمک سیغان وکهمرد، وهمچنین ازمحصولات حیوانی قروت بامیان را نام برد.

خوراکی ها و پختنی ها ی مشهور، : حلوای سرخ یا حلوای سمنک، حلوای سفید، آشک، قروتی وشیربرنج غذا های مشهورمحلی بامیان میباشند که اکثرأدرفصل بهارسال خانواده ها این غذا ها را به طورهوسانه می پزند.

پيداوار صنعتی و از جمله مشهور ترين آنها ( صنایع دستی وپیداوار صنعتی بامیان عبارتنداز: نمد وبرک ورسی، گلیم، ماشیو، قالین. ازصنایع دستی دیگرکلا های گراف دوزی، خامک دوزی است.

درولایت بامیان اکثرمردم با پرورش دادن گاو شیری، گوسفند،وبز،قسمتی از مخارج زندگی خود را تأمین می کنند وبامیان یکی ازولایات خوب برای دام پروری میباشد.

باميان منطقه ای است که در آن حيات وحش به کثرت و با تنوع جريان دارد. حیوانات وحشی مشهورکه دربامیان وجود دارند عبارتند از:آهوی خالدار،پلنگ قطبی، گرگ، پیشک کوهی، شغال،اسفنج آبی که فقط دربندامیراست و اسپ آبی که دربند امیردیده شده.

به گزارش مقامات محلی محيط زيستی و رياست زراعت باميان، بعد ازمنع شکارحیوانات وحشی که از چند سال به اينطرف توسط دولت تعميل شده است،  روزبه روزبه تعداد و نوعيت حیوانات وحشی افزایش بعمل آمده است.

پرنده های مشهوری که درکوه های بامیان حیات به سرمی برند کبک زری،"کبک دری" باشه، گنجشک ... و "باز" که ودرساحات دشت خم که درمسیربند امیر، یکه ولنگ قراردارد وجود دارند.  

نام مناطق وآبدات تاريخی - فرهنگی:

باميان آثار و آبدات تاريخی فراوان دارد که توضيح همه در اين مختصر نمل گنجد. اما ميشود چند تای آن را با اختصار معرفی داشت.

بامیان درسال 2003 از طرف یونسکو بعنوان ساحه میراث فرهنگی جهان اعلان گردید، و مهمترین این آثار درفوق نیز ذکرشده است.که دو مجسمه عظیم بودا به نام های صلصال وشمامه و شهرضحاک ماردوش، ویرانه های وسیعی است بالای تپه های سرخ رنگی به ارتفاع 100 تا 150 متر، واقع دردهانه دره "پای موری" درقسمت جنوب غربی شش پل. از عجايب اند. مردم عوام عقیده دارند که پایتخت ضحاک "ماردوش" بوده است.

شهرغلغله: این شهر فعلأ به کلی ویرانه است به وسعت بین چهارتا پنج هکتار، درمرکزبامیان. اين ويرانه های شهری مقابل مجسمه های بودا، بالای یک تپه مخروطی به ارتفاع حدود 100 تا 120 متر، محیط تپه حدود 2800 متر تخمین می شود. موقعيت دارد. شهرغلغله قبل ازویرانی به نام شهر بامیان ودربعضی ازمنابع به نام حصار بامیان یاد می شد واز ظهور اسلام تا اوایل قرن هفتم هجری حکم پایتخت را داشت، این شهردرهنگام حمله مغول درسال 618 ه ق که حاکم خوارزمشاهی درآنجا حکومت می کرد وبه مقاومت وپایداری پرداخت، ويران شد. گويند دریکی از روزهای مقاومت و جنگ، نوه محبوب چنگیزخان به نام"ماتکین" با تیر یکی از قلعه گیان(يکی از ساکنين شهر) به قتل رسید. خان مغول به خشم آمده دستور داد به هرقیمتی که می شود قلعه را به تصرف درآورید وبراحدی ابقا نکنید. واین شهر توسط لشکریان مغول تخریب شده که بعد ازآن نام "غلغله" به معنی غوغا وفریاد است برآن نهادند چون خان مغول همه را قتل کرد که در آن جريان غوغا و غلغلهء مقتولين به آسمان برپا بود.

بند امير:

اين نيز از عجايب قدرت است و منظرهء زيبای از طبعيت خداداد کشور ما.

بند امیرکه سه سال قبل، توسط فرمان حامد کرزی رئیس جمهورکشور پارک ملی افغانستان اعلان گردید، درولسوالی یکه ولنگ این ولایت قراردارد. بند امیر یکه ولنگ سد شگفت انگیز طبیعی است، با دیوراه ازرسوبات آهکی در75 کیلومتری شمال غرب شهربامیان، دردره تنگی به نام " دره بند امیر" به ارتفاع 3971 متر از سطح بحر قراردارد.

این سد، یکی از مهمترین مراکز جلب توریستی افغانستان به شمارمی رود.

قلعه چهل دختران، چهل برج، و دره حاجردرولسوالی کهمرد ازدیگرجاهای تاريخی و دیدنی این ولایت به شمارمی رود.


زيارتگاه ها و ميله جا ها:

یکی ازمعروف ترین میله گاها ولایت بامیان، بند امیرمیباشد. این پارک دارای 6 بند آب طبیعی زیبا با رنگ لاجوردین میباشد که بند ذوالفقار درقسمت شرقی ای این جهیل ها، بامساحت 490 هکتارساحه آبی، کلان ترین این بند هارا تشکیل داده است.ازدیگرزیارت گاه های ولایت بامیان، میتوان زیارت میرهاشم ومیرسید علی یخسوزآغا را نام برد، که اکثرأ خانواده ها روزهای پنجشنبه وجمعه برای زیارت دراین دو محل می آیند.

تفریح گاه دیگری که دراین اواخرساخته شده است باغ فامیلی ششپل میباشد، این تفریحگاه درنزدیکی شهرضحاک ماردوش یکی ازساحات آثارتاریخی این ولایت قراردارد وبعد ازبند امیر، دومین تفریحگاه فامیل ها دربامیان به حساب می آید.

ورزشها و بازی ها مشهور و مروج:

دراین ولایت ورزشهای مختلف و متنوع مروج است که ميتوان مسابقه بزکشی، کشتی گیری، لنگی، ریسمان کشی، سنگ اندازی، ماچوک سواری وغیره را نام برد.

یکی از بازی های سنتی ولایت بامیان، رقص پشپو است که در محافل عروسی توسط زنان و دختران انجام می شود. این بازی طوری است که چند نفر از زنان یا دختران با لباس محلی دور عروس حلقه زده و با صدایی که بیشتر به صدای کبوتر شباهت دارد کلمه پشپو را زیر لب زمزمه می کنند.

شعرا و نويسندگان و هنر مندان:

بامیان شعرا ونويسندگانی زیادی داشته است. ملاقل محمد که در دوران سلطنت امالله خان ميزيسته، شاعر و تويسندهء توانمندی بوده است که مجموعهء شعری او بنام "نوای سيغان و کهمرد" معروف است.ابراهيم باميانی نويسندهء اثر فلکلور غرجستان، سيدفاضل باميانی صاحب اثر تاريخ سادات، محفوظ الله خان سردبير روزنامهء انيس و مجله آريانا، حاجی صفوت صاحب اثر "دين و دموکراسی، کاظم يزدانی و عدهء زيادی ديگری را ميتوان در اين رديف آورد. گفتنی است که نويسندگان زيادی در دوران مهاجرت و مقاومت نيز از اين خطه وجو داشته اند. شعر مقاومت باميان نيز از ويژه گيهای خودش برخوردار است.

صفدرتوکلی قافله دار موسيقی معاصر و فلکلور باميان از ولسوالی یکه ولنگ میباشد که هم دوبیتی می سراید وهم بادمبوره آوازمی خواند، محمد جواد خاوری یکی که چندین کتاب نوشته که از آنجمله "قصه های هزاره های افغانستان" است.

بابه جان سیغانی نیزیکی ازنویسند گان معاصراین ولایت میباشد که ازاونیز چند کتابی چاپ شده است.

هنرمندان معروف معاصر موسيقی: صفدرتوکلی، امان یوسفی، غلام سخی بامیانی، استاد عبدالوهاب ناصری، ناصرسروش، عظیم بامیانی، عبدالحکیم یکاولنگی برخی ديگر ازجمله آواز خوانان وموسیقی نوازان معروف ومشهوربامیانی میباشند.

بامیان ای مهد فرهنگ  وهنر        ای گرامی ســــــــرزمین پرگهر
سرزمین کوهســاران رفیـــع        خطه خون رنگ وطوفان وخطر
دره ها سرشار ازرنگ حیات         جلگه ها سرسـبز از باغ وشــجر
منبع فیاض رود زنـــــــــدگی        معدن سنـــگ حدید وســـیم وزر
دفتری از خاطــرات روزگار            رازها درســــیـنه داری مستتـــر
یاد گار دوره عز وشــــــرف           دوره کاروتــــــــــــــلاش مستمر
آن نگارین پیکربودا چه شد ؟        شاهکار صنعت دست بشـــــــر!؟
مظهر فکر وتــــــــلاش آدمی        حاصل عمر هـزاران نامــــــــور
بامیان ای قلـــب مجروح وطن       از چه می بینم ترا خونین جــــگر
تسلیت ای سرزمین غرقه خون     الحذر ازمــــــــــکر دشمن الحذر

***

ای برادر شیعه وسنی یکی است      همدل وهم کیش ویار همدیــــگر
وحدتی ای پاکــــــــبازان وحدتی        همتی ای مردم نیـــــــکو ســــیر
تا به کی درچنگ دجالان اســـیر        تا به کــــی درنـــامرادی مشتهر
روزگار عقل وعلم وآگــهی است        حیف باشد درجـــهالت غوطه ور
دارم امیدی زلطــف کـــــــــــردگار          شام تار ما شـــود روزی ســـحر

27/12/1379  استاد حاجی کاظم یزدانی

کتابخانه ها:

درولایت بامیان دوکتاب خانه وجوددارد بنام های "کتابخانه حضرت قائم" وکتاب خانه لنکن دردانشگاه بامیان، کتابخانه لنکن که نام یکی ازرئیس جمهوران امریکا بوده ازطرف کشورامریکا درپوهنتون بامیان فعال گردیده است.

رسانه ها:

درولایت بامیان دو رادیو بنامهای "رادیوبامیان" و"رادیوصدای بامیان" فعالیت دارند که رادیوصدای بامیان رادیوی دولتی بوده ودر روزشش ساعت نشرات دارد که سه ساعت نشرات رادیوملی افغانستان و وسه ساعت برنامه های تولیدی ازخود بامیان پخش ميکند.

رسانه های چاپی که دراین ولایت فعالیت دارند:ماهنامه گفتمان دانشجو ازمحصلین پوهنتون بامیان، ماهنامه سیمای بامیان که دولتی است، ماهنمامه جوانان بامیان مربوط آمریت جوانان و مجله توسعه، ازطرف موسسه هبیتات.

موسسات تحصيلات عالی:

درولایت بامیان یک پوهنتون دولتی که چهارپوهنحی داشته ودربخش های زراعت، تعلیم وتربیه، زمین شناسی وعلوم اجتماعی محصل می پذیرد وجود دارد.

دراین ولایت دو موسسهء تربیه معلم نیزموجود میباشد که یکی درمرکز ولایت بامیان ودیگری درولسوالی یکه ولنگ این ولایت فعالیت می کنند.

معارف و تعليم و تربيه:

طبق آمار ریاست معارف ولایت، درولایت بامیان 320 مکتب، به شمول دوموسسهء تربیه معلم، یک لیسه مسلکی زراعت وهفت مدرسه علمیه وجود دارد که ازجمله مکاتب 74 مکتب آن پسرانه، 91 مکتب آن دخترانه، و146 مکتب دیگرآن مختلط (دختران و پسران)می باشند ویک لیسه خصوصی"بابا" نیز دراین ولایت به تازگی فعال گردیده است.

تعداد شاگردان مکاتب ولایت بامیان مجموعآ به 116141 نفر می رسدکه ازین رقم 49446 تن آنرا دختران و66695 تن آنرا پسران تشکیل می دهند.


نهادهای جامعه مدنی و ژورناليستی:

دربامیان نهاد های مدنی زیادی فعال هستند که میتوان از: شبکه جامعه مدنی درزون بامیان، دفترساحوی کمیسیون مستقل حقوق بشرو دفترجامعه مدنی "مجما" نام برد.  یک انجمن متشکل ازژورنالیستان بنام" انجمن ژورنالیستان بامیان" فعالیت دارد که دارای 22عضو بوده ودرسال 1387 تأسس گردیده.


برخی معلومات مؤجز و ضروری ديگر:

بامیان سرزمین عجایب وغرایب یکی ازدیدنی ترین ولایات افغانستان است با تاریخ غنی وپرحادثه وحیرت انگیز، از نظر موقعیت جغرافیایی درمنتها الیه ناحیه غربی سلسله جبال پامیروهندوکش درقلب افغانستان قرار گرفته است.

همانطورکه درفوق نیز ذکرشده است.بامیان با مساحت تقریبی 18029 کیلو متر مربع وبه ارتفاع حدود 2500 متر از سطح دریا؛ دارای آب وهوای کوهستانی، پاک وشفاف وشبهای پرستاره وبسیاردیدنی وبهار دل انگیز وزمستانهای سرد وبرفگیروطولانی را دارا می باشد.

درجنوب بامیان سلسله کوههای مرتفع بابا، مانند یک دیواربلند طبیعی این سرزمین را از بهسود جدا می سازد. بلندترین قله آن به نام "شاه فولادی" یا به عبارت صحیح تر"شاخ فولادی" دارای 5140 متر ارتفاع، درامتداد دره فولادی درارتفاعات جنوبی بامیان قراردارد. ساکنین ولایت بامیان مرکب از پیروان تشیع وتسنن، عمدتأ از طوایف هزاره اند ودر ولسوالی کهمرد، سیغان، غندک، جلمیش ومرکزبامیان، جمعیت قابل توجهی از اهل سنت نيز زندگی می کنند.

آقای محمد کریم عضو مسلکی موزیم کابل، راجع به خصوصیات تاریخی هنری بامیان نوشته است: ((بامیان تقریبأ 250 کیلومتر به سمت شمال غرب کابل موقعیت دارد.

این دره زیبا زمانی مرکزمذهبی، هنری وتجارتی شرق وغرب بود. ساختمان طبیعی آن به قسمی است که برای تراشیدن مجسمه ها وکندن سموج ومغاره با ناحیه سموج های"اجنتا واپلورای" هند مشابهت تام دارد. بامیان از 1922 – 1933 میلادی توسط هیئت باستانشناسان فرانسوی(مسیوفوشه، گودار،هاکن وکرل) مورد کاوش قرارگرفت. ازجمله تعدادی نقاشی دیواری از"دره ککرک" کشف وبه موزیم کابل درمعرض نمایش قرارداده شد. این نقاشی انکشاف هنری محلی را به طرز بسیار جالبی به نمایش می گذارد. هنر بامیان یک هنر خاصی است، مخلوطی از ایلنیک، ساسانی وهندی. طرز لباس، آرایش واشکال حیوانات وپرندگان وتزیینات نیم تاج وهلال مدور که برتاج قرار دارد، مشابه تزیینات دوره ساسانی می باشد که دردره های مجاور مانند دره ککرک به صورت بارز به مشاهده می رسد. مانند نقاشی دیواری تصویری"سرگراز" ویا نقاشی دیواری دو پرنده که حمایل مروارید را به منقار خود گرفته اند. اما درنقاشی دیواری "ماندلا" و "سرد واتا" تأثیرات هنری محلی به حد کمال به مشاهده می رسد. نقاشی دیواری "ماندلا" یا دایره نجومی این نقاشی ازگنبد یکی ازعبادتگا ه های معبد ککرک جدا ودرموزیم کابل به معرض نمایش گذاشته شد ودروسط دایره "بودا" به صورت نشسته دیده می شود که درحالت "دهرمه کاکرا مود را" اشاره تعلیم دانش می باشد. اطراف اورا تصاویر بودا های دیگر احاطه کرده است.))

بامیان درمسیرجاده ابریشم:

قدیمی ترین راه انتقال کالا بین شرق وغرب راهی بود که به نام "جاده ابریشم" یاد می شد. این جاده ازشهر"لویانگ" چین درجنوب رودخانه هوانگ هو شروع شده، بعد از عبور ازچندین شهر مهم دیگر ازطریق آسیایی میانه، خراسان، ایران وآسیای صغیر(ترکیه فعلی) به اروپا وصل می شد. ودرطول مسیر خویش ازمنازل وشهر های معروفی چون: چانکای، لانگ چئو یومن کوان، به توان هوانگ می رسید. ازآنجا را ه به دوشاخه شمالی وجنوبی حوزه تاریم تقسیم شده، سپس درکاشغر به هم می پیوست. وبعد از طی منازلی چون: هامی، تورفان، قراشهر، کوچا، آق سومه به دره قزل سو که محل مهم داد وستد کالاها بود، فرود می آمد وبا عبور ازسرحد غربی چین نخستین منزل یوزگند وبعد ازآن "اوش"Osh" بود که این دو موضع خود نیز ازکانونهای مهم تولید ابریشم به شمار می رفتند واز آنجا پس ازطی منازلی وارد حوزه فرغانه می شد. منازل بعدی عبارت بودند از: کرک، زامین، سمرقند وبخارا. ازبخارا به بیکند جیحون(آمویه) عبور نموده وارد بلخ می شد.

بامیان مسیری بود درسر سه راهی بین ایران، هند وچین وآسیای میانه. یعنی شاخه مهمی از جاده ابریشم از طریق بامیان، کابل وکوتل خیبر به پشاورد و لاهور وصل می شد وکالا های ساخت هند ازین طریق به سایرنقاط جهان می رسید. روزانه دهها کاروان از شرق وغرب وشمال وجنوب وارد بامیان می شدند ویا ازآن خارج می گردیدند وروزگار پر رونقی بود.

ضرورت احیا مجدد جاده ابریشم:

به دلیل موقعیت جغرافیایی بامیان که درتقاطع چهارراهی بین کابل وهرا ت ومزارشریف وغزنی قراردارد.، می تواند درحمل ونقل کالا ومسافران نقش قدیم خویش را دوباره بازیابد. به خصوص مسیر بین کابل وهرات از طریق کوتل هونی، دره سیاه سنگ، بامیان، یکه ولنگ، سرجنگل، چیغچران وهرات قریب 250 کیلو متر کوتاه تر از مسیر فعلی بین هرات، قندهار وکابل خواهد بود.

*************

درولایت بامیان 148 موسسه ملی وبین المللی فعالیت دارند که اکثرآنها موسسات خیریه میباشند، ازدیگرنهاد های که دراین ولایت نمایندگی دارند، قونسلگری آقاخان، نمایندگی سفارت امریکا، پی آرتی نیوزلند وتعداد نیروهای کمکی کشورسنگاپورنیز درپهلوی پی آرتی نیوزلند دربامیان مستقرمیباشند.

تهيه کننده: ظفربامیانی - شهر باميان

*   *   *

يادداشت: از خوانندگان گرامی توقوع ميرود که معلومات و يادداشهای موجز شان در بارهء باميان را که بدون شک ميتواند مارا در تکميل و خواندنی شدن بيشتر اين سند ياری رساند، به آدرس زير ارسال و افتخار بخشند.